دور دنیا با قهوه ترک

قهوه ترک چیست؟ به احتمال زیاد خیلی از شما دوستان ؛ حداقل یکبار قهوه ترک نوشیده اید ، قهوه ای که به دست پدر یا مادر مهربانتان در آشپزخانه دم کشید. قهوه ای که در مهمانی دوستان و فامیل و یا در اولین قرار ملاقاتتان در کافی شاپ … و یا حداقل یکبار برای گرفتن فال قهوه هم که شده … این قهوه را نوشیده اید !

یک ضرب المثل ترکیه ای درباره قهوه ترک وجود داره که قهوه بازان آنرا زیاد بکار می برند : ” قهوه باید سیاه مثل جهنم ؛ قوی در حد مرگ و شیرین مثل عشق باشه ” اگر شما هم قهوه ترک نوشیده اید ؛ پس درک میکنید که این ضرب المثل به چه دلیل بوجود آمده است !

قهوه باید سیاه مثل جهنم ؛ قوی در حد مرگ و شیرین مثل عشق باشه

قهوه ترک چگونه تهیه می شود ؟      

طرز تهیه این قهوه در کشورها و مناطق مختلف با کمی تفاوت انجام میگیرد ولی بطور کلی ؛ برای درست کردن قهوه ترک ، قهوه آسیاب شده داخل یک ظرف کوچک مخصوص که قهوه جوش ترک روگازی یا جازوه ( جَذوه یا cezve ) و همچنین ایبریک Ibrik  نامیده می شود ، به همراه آب به جوش می آید .

این قهوه در ایران ، ترکیه ، بلغارستان ؛ رومانی , اسلوانی ؛ مجارستان ؛ قهوه ترک نامیده می شود . این سبک دم کردن قهوه برای اولین بار از یمن آمده است ؛ جایی که یک حاکم عثمانی در قرن ۱۶ در یمن مستقر بود و عاشق این قهوه شد و آن را به سلطان سلیمان پادشاه معرفی کرد و از آن پس در استانبول و ترکیه محبوبیت بسیار یافت و سپس به سایر نقاط جهان راه یافت.

دم کردن به روش ایرانی

در دم کردن این قهوه  به روش مرسوم در کشور ما ایران ؛ پودر قهوه ترک را به همراه آب ( در صورت تمایل همراه با شکر ) در قهوه جوش ریخته و محلول را کاملا بهم زده و روی حرارت قرار داده.

تا زمانی که دمای آب نزدیک نقطه جوش برسد و روی سطح قهوه قوام و کف قهوه تشکیل شده و کف قهوه شروع به بالا آمدن در دهانه قهوه جوش کند ، در این هنگام قبل از جوشیدن قهوه ؛ قهوه جوش از روی حرارت برداشته می شود و قهوه سرو می شود .

ظرف مخصوص تهیه قهوه ترک جزوه و یا ایبریک نامیده می شود

دم کردن به روش ترکیه ای

در دم کردن این قهوه به روش ترکیه ای ؛ ابتدا آب ( در صورت تمایل به همراه شکر ) در قهوه جوش جازوه به جوش می آید و سپس قهوه آسیاب شده کاملا نرم و ریز ؛ به آب اضافه می گردد .

هنگامی که به آرامی شروع به جوش آمدن کرد و فوم و قوام ایجاد شده بر روی سطح قهوه شروع بالا آمدن در دهانه باریک جازوه نمود ؛ فوم قهوه را هم زده و دوباره قهوه را حرارت داده تا فوم قهوه مجددا بالا بیاید … این کار را چندبار انجام داده ( معمولا سه بار ) و سپس قهوه جوش را از روی حرارت برداشته و سپس قهوه ترک سرو می گردد

.این مراحل حداقل ۷ دقیقه زمان می برد . در زمان سفارش قهوه ترک در ترکیه ؛ می توان میزان شیرین بودن قهوه را با چند اصطلاح ساده تعیین نمود ، واژه Sade  یا همان ساده خودمان , یعنی قهوه ترک بدون شکر باشد . واژه Az şekerli یعنی قهوه ترک با شکر کم . واژه orta şekerli یعنی قهوه ترک نیمه شیرین . واژه şekerli یعنی قهوه ترک شیرین .

تهیه قهوه ترک به روش ایبریک

تهیه قهوه به روش ترک و ایبریک در کشورهای اروپایی و آمریکایی نسبت به سایر قهوه هایی که با کمکس و فرنچ پرس و موکاپات تهیه می شود ؛ رواج کمتری دارد .

اما اخیرا بدلیل ویژگی های خوب این روش تهیه قهوه مثل غلظت و قوی بودن آن، طرفداران بسیاری را به خود جلب کرده است . سبک تهیه قهوه ترک از سنتی ترین روشهای دم کردن قهوه هست و قدمت آن به چند صدسال قبل از روشهای اروپایی بر میگردد ؛ به جایی که از این قهوه جوشهای کوچک بر روی شن های داغ صحرا و آتش چوب ها در فرهنگ عرب و ترکیه استفاده می کرده اند!

شکل قهوه جوش یا جازوه که ظرفی به شکل مخروطی با دهانه تنگ و باریک و بلند، تاثیر بسزایی در دم کردن یک قهوه ترک خوب ایفا میکند . جنس بدنه و دسته قهوه جوش ترک یا همان جازوه ؛ بطور سنتی از مس یا برنج است و در مدل های آنتیک آن ، از نقره و طلا ! و امروزه در انواع مدل های استیل و آلومینیومی و سرامیکی نیز ساخته می شود .

قهوه ترک در جهان

قهوه ترک امروزه در کشورهای مناطق بالکان و مدیترانه شرقی که زمانی بخشی از امپراطوری عثمانی بوده اند با کمی تفاوت در جزئیات ؛ شبیه به روش ترکیه ای تهیه و دم می گردد ، اما به دلایل میهن پرستانه و ضد ترکیه ای این کشورها ؛ نام این سبک قهوه در این کشورها چیزی جز ” قهوه ترک ” می باشد .

در ارمنستان که در سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۳ مورد هجوم عثمانی ها قرارگرفته بود  ؛ به این قهوه ؛ قهوه ارمنی یا Armenian Coffee  نامیده می شود . در بوسنی و سارایوو , قهوه بوسنیایی یا Bosanska Kafa نامیده می شود. در قبرس نیز که در سال ۱۹۷۴ مورد هجوم ترکیه قرار گرفت ؛ این قهوه ؛ قهوه قبرسی یا kypriakos kafes نامیده می شود . و در یونان , قهوه یونانی یا elliniko نامیده می شود .

قهوه ترک چگونه سرو می شود ؟

قهوه ترک در فنجان های کوچک قهوه خوری شبیه اسپرسو سرو می شود ؛ اما این بدین معنی نیست که مانند اسپرسو به سرعت نوشیده می شود ؛ نوشیدن قهوه ترک به آرامی انجام میگیرد ؛ کم کم نوشیده و مزه مزه می شود ؛ و در بین آن اگر هم صحبتی وجود داشته باشد کمی گفتگو می شود و دوباره یک جرعه قهوه ترک نوشیده می شود .

  در واقع نوشیدن قهوه ترک یک امر اجتماعی است . معمولا به همراه قهوه ترک ؛ یک لیوان کوچک آب سرد نیز سرو می شود ، این کار به دلایل مختلفی چون تازه شدن کام فرد قهوه نوش و همچنین تامین آب بدن بدلیل خاصیت دفع آب بدن و مدر بودن قهوه ؛ انجام می پذیرد .

چاشنی قهوه ترک گفتگو و صحبت است

فرهنگ قهوه ترک

قهوه ترک علاوه بر سبک دم کردن و نحوه سرو و نوشیدن قهوه ؛ یک جزء دیگری را نیز به فرهنگ خود اضافه کرده است ، و آن چیزی نیست جز فال قهوه !  فال قهوه و خواندن علائم و نمادهای ایجاد شده توسط دانه های آسیاب شده قهوه در کف فنجان پس از نوشیدن قهوه ؛ یک جزء کلیدی از فرهنگ قهوه ترک در کشورهای مختلف می باشد.

در قهوه ترک ؛ پودر قهوه ی آسیاب شده به همراه آب ؛ جوشیده می شود و از فیلتر یا صافی گذر نمی کند . در حین نوشیدن ؛ این پودر در کف فنجان ته نشین شده و پس از اتمام نوشیدن ؛ فنجان را بصورت وارونه بر روی پیش دستی قرار می دهند و میگذارند تا اشکال شکل گرفته توسط پودر قهوه تفسیر و خوانده شوند .

تهیه قهوه ترک در منزل

خب حالا اگر با توضیحات بالا علاقه مند شدید که درمنزل قهوه ترک دم کنید ، شما به یک قهوه جوش مسی با دهانه باریک ( جازوه ) یا قهوه ساز ترک برقی و تعدادی فنجان کوچک و قهوه ترک کاملا آسیاب شده و نرم نیاز دارید . سپس با فنجان مقدار آب مورد نیاز را پیمانه کنید ؛ برای هر نفر یک فنجان سرخالی آب ( با دمای معمولی شیرآب منزل  ؛ و نه آب گرم یا جوشیده ) در جازوه بریزید و به ازای هر فنجان آب یک قاشق مرباخوری قهوه  آسیاب شده نرم ( ترجیحا قهوه تازه آسیاب شده ) به جازوه قهوه بریزید .

سپس محلول آب و قهوه را بهم بزنید تا کاملا قهوه در آب حل شود. سپس جازوه و قهوه جوش را روی شعله و حرارت متوسط قرار دهید .

دیگر نیازی به هم زدن محلول آب و قهوه نیست ؛ کافیست روند گرم شدن قهوه را در جازوه دنبال کنید.

هنگامی که محلول قهوه شروع به کف کردن و قوام بستن ( مانند قوام بستن شیر در هنگام گرم کردن ) کرد ؛ آماده باشید که دارید به آخرین مرحله نزدیک می شوید ! پس از آنکه کف قهوه از دهانه جازوه شروع به بالا آمدن نمود.

نکته مهم:

قبل از بجوش رسیدن قهوه ؛ جازوه ( قهوه جوش ) را از روی حرارت بردارید .

ابتدا کف روی قهوه را در فنجان ها تقسیم کرده و سپس مابقی قهوه را درون فنجان ها بریزید و سرو نمایید و از قهوه خوشمزه تان لذت ببرید .