انتخاب قهوه جوش مناسب

اینکه وسیله ای که برای تهیه یک فنجان منحصر بفرد قهوه ترک را چه بنامیم ؛ قهوه جوش ترک ؛ قهوه ساز ایبریک ibrik  یا ibriq یا جازوه ؛ خود یک بخش منحصر بفردی از تاریخ قهوه را بخود اختصاص می دهد.

به گفته مورخان ، قهوه جوش ترک از اواخرقرن ۱۵ استفاده می شده است ، همچنین مورخان عثمانی معتقدند استفاده از جازوه ترک (که به cezve و جازوه و ایبریک نیز شناخته شده هست) در سالهای ۱۵۵۴- ۱۵۵۵ پس از بازشدن قهوه خانه ها در استانبول ترکیه ، در بین خانواده ها رواج یافته است.

قهوه جوش ترک چیست ؟

همانطور که در تصویر زیر می بینید ؛ قهوه جوش ترک روگازی ایبریک ، یک ظرف مخصوص برای تهیه قهوه ترک است که با دستگیره چوبی یا فلزی یا پلاستیکی که مانع از سوختن و مذاب شدن دستگیره شود ، ساخته شده است و شکل طراحی خاص آن باعث می شود قهوه بخوبیدر آن دم کشیده و همچنین ریختن قهوه ترک در فنجان مخصوص به آسانی انجام پذیرد.

چگونه قهوه جوش ترک ایبریک مناسب را انتخاب کنیم ؟

قبل از انتخاب قهوه جوش ایبریک مناسب با نیازتان باید سه معیار را در نظر داشته باشید ، جنسی که قهوه ساز جازوه از آن ساخته شده است ؛ دستگیره ی ایبریک ، و اندازه و گنجایش ایبریک

انواع قهوه جوش ایبریک بر حسب جنس :

بطور عمومی شما ۴ گزینه برای انتخاب دارید :

۱)  جازوه استنلس استیل

۲) جازوه مسی قلع کاری شده

۳) جازوه برنجی قلع کاری شده

۴) جازوه آلومینیومی ،

هرچند جازوه هایی از جنس های طلا و نقره و سرامیکی نیز ساخته می شود که در این بخش به آنها نمی پردازیم.

در گذشته جازوه مسی و برنجی قلع کاری شده خیلی عمومی و محبوب بود و اما امروزه قهوه جوش های استیل جایگزین مدل مسی و برنجی شده است ؛ هرچند خیلی از طرفداران پر و پا قرص قهوه ترک ، جازوه های مسی را ترجیح می دهند و اعتقاد دارند که جازوه های مسی قهوه ترک را با طعمی بهتر دم آوری می کند. بسیاری از خانه داران مدل های استیل را ترجیح می دهند.

مزیت و ضعف قهوه جوش ترک استیل :

مزیت مهم  ایبریک استیل ؛ تمیز کردن راحت تر و بهداشتی بودن آن ( که کمتر با مواد غذایی واکنش شیمیایی انجام می دهد ) و طول عمر بیشتر آن می باشد.

تقریبا بیشتر قهوه جوش های ترک استیل قابل استفاده در ماشین ظرفشویی هستند (برخلاف دیگر جازوه ها ) و سالها بیشتر از نوع مسی و برنجی خود عمر می کنند. ایرادی که به جازوه های استیل هست اینست که فلز استیل زود حرارت را بخود جذب میکند و دیر دفع می کند ؛

و شما در هنگام دم کردن قهوه ترک باید مراقب باشید تا گرمایی که در فلز استیل جازوه باقی می ماند ، قهوه تان را بجوش نیاورد ؛ در اینباره باید مراقب باشید و کمی زودتر جازوه را از روی حرارت بردارید.

مزیت و ضعف قهوه جوش ترک مسی :

مزیت خوب قهوه جوش مسی اینست که مس بهترین هادی گرماست و گرما را به خوبی در سطح خود پخش می کند و مزیت اصلی آن اینست که با حرارت کم و متوسط می توانید بهترین نتیجه را بدست آورید.

نکته ای که در انتخاب جازوه مسی هست , ضخامت آن است . جازوه مسی باید ضخامت حداقل یک میلیمتری داشته باشد ، و جازوه هایی با ضخامت تا دو میلیمتر هم وجود دارد ، مس ضخیم نه تنها گرما را به مدت طولانی تری نگه می دارد که برای پخت و پز بهتر است ، بلکه مدت طولانی تری هم عمر میکند .

گرما مس را از بین می برد و بمرور باعث نشتی و سوراخ شدن جازوه می شود.ضعفی که جازوه های مسی قلع اندود دارد اینست که به مرور سطح قلع اندود داخل جازوه از بین می رود و سطح مسی نمایان می شود، که این مطلب هم برای سلامتی مضر است و هم باعث می شود، قهوه طعم تند و زننده فلز بخود بگیرد و استفاده از مس برای پخت و پز مواد غذایی می تواند منجر به افزایش سطح مواد سمی در بدن منجر شود ؛

و از این نظر فلز برنج نیز چون شامل مس نیز می شود، پس نمی تواند جایگزین جازوه مسی برای این ایراد باشد. پس توجه داشته باشید همیشه داخل جازوه مسی یا برنجی شما ، قلع اندود باشد.

مزیت و ضعف قهوه جوش ترک برنجی :

قهوه جوش برنجی از مسی بادوام تر است و دیرتر از مس از بین می رود. مزیت دیگر ایبریک برنجی اینست که فلز برنج برای سلامتی شما بهتر از مس است. اما از نظر هدایت گرما از مس ضعیف تر است.

مزیت و ضعف قهوه جوش ترک آلومینیومی :

بطور کلی جازوه های آلومینیومی ارزان هستند و در صورت خرابی براحتی می توان جایگزینی برایش پیدا کرد .

سریعتراز سایر جازوه ها سرد و گرم می شوند و قهوه ترک در جازوه ایبریک آلومینیومی خوب دم آوری می شود . اما مواد غذایی اسیدی بر روی آن اثر گذار هستند و از آنجایی که قهوه بسیار کم خاصیت اسیدی دارد می تواند بر جازوه آلومینیومی کمی اثر بگذارد.

انواع قهوه جوش ایبریک بر حسب جنس دستگیره :

بر حسب نوع جنس جازوه ؛ دستگیره های مختلفی وجود دارد.

هنگامی که قهوه جوش ترک روی شعله حرارت قرار دارد ،

انتخاب نوع دستگیره برای اینکه براحتی داغ نشود و حتی نسوزد و مذاب نشود ، خیلی مهم است.

معمولا بر روی جازوه های استیل دستگیره های استیل و یا دستگیره های پلاستیکی مقاوم در برابر حرارت نصب می شود ،

این دستگیره ها امن و براحتی قابل استفاده هستند.

معمولا برای جازوه ایبریک های مسی و برنجی ، دستگیره های مسی و برنجی و چوبی ساخته و نصب می شود. دستگیره ی چوبی نسبت به دو مدل دیگر برتری دارد و عایق حرارتی خوبی برای در دست گرفتن می باشد.

بخاطر داشته باشید اگر میخواهید  جازوه های سایز کوچک انتخاب کنید ،

دستگیره آنها حتما از چوب یا پلاستیک باشد .

تجربه به ما نشان داده است که دستگیره های فلزی جازوه های کوچک خیلی سریع داغ می شود.

معمولا برای جازوه های آلومینیومی جنس دستگیره از جنس پلاستیک می باشد.

انواع  ایبریک بر حسب اندازه :

جازوه های ترک اغلب در اندازه های مختلف ساخته می شوند ، بطور معمول در اندازه های یک فنجان تا شش فنجان ساخته می شوند .

هرچند سایزهای بزرگتر تا ۸ و ۱۰ فنجان نیز در بازار یافت می شوند.

در منزل اغلب قهوه ترک دوستان معمولا چند سایز مختلف از جازوه ها وجود دارد ، مثلا یک سایز ۲ فنجان برای استفاده شخصی  و یک سایز ۵ فنجان برای تهیه قهوه در هنگام مهمانی ها . به خاطر داشته باشید برای تهیه قهوه ترک باید اندازه جازوه تان مناسب با اندازه ای که می خواهید قهوه ترک سرو نمایید ، متناسب باشد.

در آخر پیشنهاد ما به شما قهوه دوستان عزیز اینست, که هر دو مدل مدرن جازوه های استیل و مدل کلاسیک و قدیمی جازوه های مسی یا برنجی و یا قهوه ساز ترک برقی را تهیه و خریداری کنید

و در هر مدل از اینها قهوه درست کنید .تا تفاوت های هر یک از قهوه سازها را به عینه درک کرده و مهارت های دم آوری قهوه خود را تقویت نمایید.

تهیه مطلب : حمیدرضا جباری